Categoriearchief: plotten

typen en plotten

Weet je wat een naar moment is als je aan het typen bent?
Als je je opeens realiseert dat je eigenlijk niet weet wat er gaat gebeuren.
Je weet waar je bent en hoe je er gekomen bent. En je weet waar je uit moet komen, maar je weet niet precies hoe je daar heen moet.

En dan moet ik mijn kwetsbare flow opofferen om weer even aan het plotten te slaan.
Ik zal dan weer terug in mijn plotboek moeten duiken om weer even uiteen te zetten waar ik ook alweer mee bezig ben. Dan moet ik weer even schematisch uiteenzetten wat ik ook alweer wilde bereiken. Dat is ok. Het doorbreekt alleen de flow, en ik heb daar al zo’n moeite mee.
Ik moet misschien mijn verhalen beter van te voren plotten, zodat ik beter door kan. Alleen weet ik vaak nog niet precies hoe iets gaat voordat ik er daadwerkelijk ben.

(note to self: Als ik later groot ben koop ik een gigantisch whiteboard voor in mijn schrijfruimte)

over plotten

Hoe kun je het beste plotten?
Een uitstekende vraag die helaas voor iedereen een ander antwoord kent. Desalniettemin wil ik graag toelichten hoe ik daarin te werk ga, wie weet kun je daar tips uithalen die je voor jezelf kunt gebruiken.

Dit jaar ga ik beter voorbereid november binnen dan ooit tevoren, aangezien ik sinds vorig jaar een soort systeem van plotten heb. Zoals ik in een eerdere blogpost al had aangegeven, voorbereiding is geen vereiste om te beginnen met schrijven, maar ik merk zelf dat het wel scheelt als ik wat heb.

Zie hier mijn plotboekje. Ik kan helaas de binnenkant niet laten zien omdat dat gevoelige informatie is, namelijk het plot van mijn boek. Maar ik kan wel uitleggen hoe ik te werk ga.
Vorig jaar realiseerde ik me dat alhoewel ik allerlei ideeën had voor mijn verhaal die ik zelfs hier en daar had opgeschreven, ik geen enkele vorm van overzicht heb over het alles. Ik heb een tijdje een programma gebruikt dat Scapple heet, een soort mindmap programma, maar moest concluderen dat dat het voor mij niet overzichtelijker op maakte. (Wie weet werkt het voor jou wel, dus neem vooral een kijkje op de demo.)
Dus ik was op zoek naar overzicht. Toen zag ik bij de Albert Heijn eenvoudige zwarte A5 notebooks liggen. Ik ben helemaal dol op notebooks, zelfs als ze gewoon simpel zwart zijn, dus ik kocht er één onder het motto dat ik het in ieder geval kon proberen. (Ook al wist ik nog niet helemaal wat ‘het’ eigenlijk was.) Dat was hetzelfde boekje als op de foto, maar dan voor een ander boek.
Ik begon met de werktitel in het boekje opschrijven en het genre etc, dat is niet super behulpzaam, maar ik vond dat het erin moest.
Toen ben ik begonnen met een onderwerp opschrijven, een stuk van mijn plot waarvan ik wist dat ik meer moest verzinnen. Ik schreef op wat ik wist en welke vragen ik er nog over had. Als ik me een nieuw onderwerp had bedacht dan schreef ik het op de pagina erachter en deed daar hetzelfde. Ik kreeg uiteindelijk pagina’s vol met plot, achtergrond, karakterbeschrijvingen en vragen. Veel vragen.
En voor elke vraag die ik antwoordde kreeg ik er weer een hoop voor terug. Dat was wel even wennen, maar na een tijdje ging ik zien dat hoewel ik me er steeds meer van bewust werd dat ik eigenlijk niets wist ik steeds meer ook wél ging weten.

Als ik dan even geen inspiratie meer had bladerde ik door het boekje totdat ik een vraag kon beantwoorden. Lukte dat niet dan ging ik ‘gewoon een vraag beantwoorden’ -> Ik zorgde maar dat ik het antwoord ging weten.
Het boekje gin overal mee naartoe. Als me iets te binnen schoot ging het erin. Als ik me verveelde ging ik bladeren en denken en vragen. (Ik doe heel veel plotwerk tijdens colleges… *oeps*)

Maar overzicht? Want dat was mijn doel toch?
Overzichtelijk was het misschien niet. Maar ik wist nu dat er dingen instonden en als ik bladerde werd ik weer aan dingen herinnert. Ik had de pagina’s na een tijdje genummerd (wat een rotwerk!) en kon zo van onderwerp naar onderwerp verwijzen. Voor mij werkte het. Voor mij werkt het nog steeds.

Met mijn huidige verhaal heb ik nu aangegeven waar ik nog naar moet kijken voordat ik het boek af kan krijgen. Ik heb nu een heel legertje uilen die me heel verwijtend aankijken. Betekend dit dat ik er niet klaar voor ben morgen? Nee, verre van. Ik weet nu waar de gaten zitten. En een deel wijst zich vanzelf als ik eenmaal begin met schrijven. En daardoor blijf ik tijdens november ook nog plotten.
En… Ik denk dat ik het bijna jammer ga vinden als ik die gaten opvul.. Ik vind de uiltjes wel leuk zo boven op mijn boek.

Over tuinieren en ontwerpen

Met Nanowrimo in aankomst leek het mij een goed idee om eens wat aandacht te besteden aan of een verhaal wel of niet volledig geplot moet zijn.

Ik kwam een artikel tegen dat eigenlijk gaat over een methode om te plotten, maar ik haal hem er hier even bij voor een opmerking die erin staat.
De schrijver zegt:

Good fiction doesn’t just happen, it is designed. You can do the design work before or after you write your novel. I’ve done it both ways and I strongly believe that doing it first is quicker and leads to a better result.

Ik ben het niet met hem eens. Nou geeft hij ook toe dat dat best mag en dat je tips moet gebruiken die voor jou handig zijn. (Overigens is het best een nuttige plotmethode waar ik ook ooit weleens een blog over ga schrijven.)

Persoonlijk denk ik dat het per persoon verschilt hoe je het schrijfproces ingaat, zoals alles per persoon verschilt. Een hoop bronnen zijn het met mijn mening eens.
Ik weet niet waar het vandaan komt, maar er bestaat een theorie dat elke schrijver óf een tuinier of een architect is.
Het idee is dat een tuinier wat planten plant en dan als het ware afwacht wat er van komt. Hij kan nog wel bijsnoeien, maar het moet uit zichzelf groeien. Dit komt overeen met het schrijfproces ingaan met een idee, een bepaald beeld van waar je begint en waar je eventueel heen zou gaan. Maar als je gaat schrijven, als het proces zich voltrekt dan zullen sommige van je plotlijnen anders groeien dan je had gedacht.
Een architect moet zijn gebouw tot in alle puntjes uitwerken. Hij maakt een uitgebreid plan en zal dan pas gaan bouwen. En dat gebouw zal er exact zo uitzien als op het plan. De schrijver van het artikel hierboven is duidelijk een architect. Hij gaat zijn schrijfproces in met een uitgewerkt plan van wat hij wil en zal zich aan dat plan houden.

Welke van deze twee beter is? Ik zou het niet weten. Wat voor iemand werkt denk ik.
Als je tuinier bent dan zul je achteraf heel goed moeten opletten dat je geen plotgaten hebt en dat je ook echt naar je einde toewerkt. Je zult veel werk in redigeren moeten stoppen.
Een architect loopt die gevaren niet, maar zal nooit verrast worden door zijn karakters en zijn wereld. Verder kun je soms te ver gaan in je wereld bouwen. Wanneer ben je er dan eindelijk klaar voor?

Kijk hier naar een filmpje van Brandon Sanderson die uitlegt wat de verschillen zijn en wat de valkuilen zijn. Hij vertelt het naar mijn mening wel erg leuk, dus het is het ook zeker waard om wat van die filmpjes te bekijken.

Ik wil tot slot afsluiten met het volgende artikel op Fantasy Faction. De schrijver van dit artikel zegt iets waar ik het hartgrondig mee eens ben:

I come to this conclusion. I can sit and plan for years until writing the story is merely acting as historian with flamboyancy, or I can discover that my rose seeds were actually a rampaging hoard of living ents. Naturally, it is whatever suits your writing methods, and the time you possess, but I find a little of both goes a long way. Plan for years, because it is a satisfying feeling, turning the idea in your mind to a living series of streets and alleyways, every lamp a-flicker with the potential of a story. At the same time, leave room to grow, because when you start writing it will evolve naturally – hopefully anyway – as you’re inspired from reality and muse alike.
I have over 10,000 words of world, and that isn’t even complete, and then I have a huge cast leading me to these places. Rather than architect or gardener, I am tourist. I’ve read the leaflets, I’ve learnt the language, now it’s time to find a guide.

Bovenstaande past wel een beetje bij mij.
Ik begin meestal met een idee. Ik werk wat uit en ga typen. Dan loop ik vast en ga terug naar mijn plotboekje. Dus ik switch tussen tuinieren en architect zijn. Of het werkt? Voor mij wel.