Eén van de dingen die wel eens wilt doen tijdens het schrijven is regels doorbreken. Soms laat je een personage dat doen, in de vorm van een diefstal of erger. Soms is het nodig om meer regels uit het raam te gooien en een eigen wereld te bouwen. De redenen om dat te doen laat ik hier even achterwege. Deze blogpost gaat over de risico’s waar je last van kunt krijgen als je zomaar natuurwetten wegstreept en hoe je die gevaren kunt voorkomen of zelfs overkomen.
Consistentie
Een probleem waar je tegenaan kunt lopen is dat je nieuwe wereld niet consistent is. Je leeft als schrijver in de ‘echte’ wereld, wat je schrijven beïnvloedt. Maar als je een een aantal regels aan je laars lapt, heeft dat misschien implicaties die je niet direct voorziet. Een voorbeeld is een ruimtestation. Dat is niet eens een onrealistisch voorbeeld, ruimtestations bestaan daadwerkelijk, maar dit is iets waar je wellicht veel mee te maken krijgt als je SF schrijft. Je personage zweeft op zijn gemak door een onderzoeksstation en zet even zijn meetinstrument neer. Dit kan dus niet. Als er geen zwaartekracht is kun je niets neerzetten of neerleggen. Je moet iets echt goed opbergen.
Een simpel voorbeeld, ik hoop dat maar weinig mensen die fout maken. Dit specifieke voorbeeld is namelijk makkelijk op te lossen door een beetje research te doen naar gewichtsloosheid. Dat wordt ingewikkelder als je regels gaat breken die echt niet gebroken worden in het echt. Hoe je dan dit soort fouten kunt voorkomen?
Ga brainstormen. Je hebt een regel verwijderd, wat zijn alle mogelijke gevolgen? Ga voor jezelf verschillende situaties uitwerken. Ga tegen een kritische vriend aanpraten. Probeer alle mogelijkheden uit. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan, maar zoals in alles; oefening baart kunst.
Balans
Het tweede waar je tegenaan kunt lopen als schrijver is de balans van je wereld en diens regels. Als je opeens een groep mensen of wezens bepaalde krachten geeft dan heb je de kans dat die groep te machtig wordt voor de andere mensen. Dat kan de bedoeling zijn, dan is het niet erg. Maar vergeet die andere mensen niet. Wat gebeurd er met hun leven als er een stel magiërs op constante basis vuurballen naar elkaars hoofd gooien? Wat hebben zij dan nog toe te voegen aan je wereld? Hoelang kunnen zij blijven bestaan?
Het kan ook gebeuren dat een taak opeens te makkelijk wordt omdat je personage bepaalde krachten heeft. Een berg beklimmen wordt een stuk makkelijker als je personage blijkt te kunnen vliegen. Het voelt dan niet meer als een echte overwinning als je personage dan die top bereikt. Of de berg nou echt is of metaphorisch…
Proeflezers
Hoe goed je ook over deze dingen nadenkt tijdens het lezen, het kan altijd gebeuren dat er dingetjes in je manuscript sluipen. Dit is één van de (vele) redenen waarom je een eerste versie niet meteen uit handen moet geven.
Geef je verhaal daarom altijd aan een stel kritische proeflezers om op deze dingen te controleren.
Volgens mij waren dit de twee grootste risico’s die je loopt als je nieuwe regels handhaaft in je wereld. Weet jij er nog één?
Hoi. Leuk om de gevaren van het breken van regels te lezen.
Ėėn van de dingen die ik ook geleerd heb bij het breken van regels is dat de geloofwaardigheid van je verhaal erdoor aangetast kan worden als je de reden voor of van het breken van de regel niet goed genoeg uitlegd of onderbouwd.
Bedankt voor de mooie post.
Dat is ook wel een goede tip inderdaad. Daar had ik nog niet eens aan gedacht.